Chuỗi “Địch là gì?” – Cluster 2
Bẫy nhận thức dễ làm lệch đích
Bạn tưởng mình đang quyết định sáng suốt? Thực ra bộ não đầy shortcut. Các bẫy nhận thức này khiến ta chọn “ngay” nhưng lệch khỏi đích dài hạn.
Vì sao bias nguy hiểm?
Bias (thiên kiến nhận thức) là shortcut não bộ dùng để tiết kiệm năng lượng. Nhưng khi đích quan trọng, bias khiến ta lệch và ra quyết định sai.
Không nhận diện bias = để “địch vô hình” lái quyết định thay bạn.
4 bẫy nhận thức thường gặp
- Confirmation bias – chỉ tìm bằng chứng củng cố niềm tin sẵn có.
Đòn bẩy: viết checklist “bằng chứng phản đối” trước khi quyết định.
- Loss aversion – sợ mất hơn thích được, nên ôm cái cũ.
Đòn bẩy: đổi câu hỏi: “Mất bao nhiêu nếu giữ cái này thêm 1 năm?”
- Sunk cost – tiếc công đã bỏ, càng sa lầy.
Đòn bẩy: review quý: quyết định theo tương lai, không theo quá khứ.
- Present bias – chọn sướng ngắn hạn, bỏ qua giá trị dài hạn.
Đòn bẩy: ritual 30′/tuần nhìn lại đích 1–3–10 năm.
Kết nối với cụm “Địch là gì?”
- 7 địch nội tâm phổ biến
- Chiến lược chống nhiễu 4 lớp (đang hoàn thiện)
- Bộ ritual review tuần 30 phút (đang hoàn thiện)
Bắt đầu “miễn dịch bias” tuần này
Chọn 1 bias bạn hay mắc nhất, viết checklist đối phó (bằng chứng phản đối, câu hỏi cơ hội, quyết định theo tương lai…). Dán ở bàn làm việc, review mỗi tuần.
Nhận xét