Ting! Email từ đồng nghiệp nhờ hỗ trợ một việc ngoài luồng. Reng! Tin nhắn từ bạn bè rủ đi cà phê khi bạn chỉ muốn về nhà nghỉ ngơi. "Em ơi, giúp chị cái này..." từ một người họ hàng.
Bạn có quen thuộc với những tình huống này không? Và rồi, dù trong lòng có chút do dự, miệng bạn vẫn thốt ra câu nói quen thuộc:
Chúng ta thường nghĩ rằng nói "Có" là biểu hiện của sự tử tế, nhiệt tình và tinh thần đồng đội. Nhưng cái giá của mỗi lời đồng ý thiếu cân nhắc lại đắt hơn chúng ta tưởng. Mỗi lần bạn nói "có" với một yêu cầu không thực sự quan trọng, bạn đang âm thầm nói "không" với những điều có ý nghĩa với mình:
- "Có" với việc của người khác là "Không" với thời gian dành cho công việc quan trọng của bạn.
- "Có" với một cuộc vui không cần thiết là "Không" với một buổi tối nghỉ ngơi để tái tạo năng lượng.
- "Có" với kỳ vọng của mọi người là "Không" với mục tiêu và giá trị của chính bạn.
Sự thật là, không phải lúc nào nói "không" cũng là ích kỷ. Đôi khi, đó là hành động tôn trọng bản thân cần thiết nhất. Đó là nghệ thuật thiết lập ranh giới để bảo vệ năng lượng, sự tập trung và sức khỏe tinh thần của bạn.
Tại Sao Nói "Không" Lại Khó Đến Vậy?
Chúng ta sợ làm người khác thất vọng. Chúng ta sợ bị đánh giá là lười biếng, khó gần, hay không có tinh thần tập thể. Nỗi sợ bị bỏ lỡ (FOMO) và cảm giác tội lỗi bủa vây lấy chúng ta, biến lời từ chối thành một gánh nặng tâm lý.
Nhưng nếu bạn không tự vẽ ra ranh giới cho mình, người khác sẽ làm điều đó thay bạn.
5 Cách Thực Hành Lời Từ Chối Một Cách Lịch Sự và Hiệu Quả
Nói "không" là một kỹ năng có thể rèn luyện. Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ:
- Cho mình thời gian để trả lời: Bạn không cần phải trả lời ngay lập tức. Một câu nói đơn giản như: "Cảm ơn bạn, để mình kiểm tra lại lịch/công việc rồi sẽ báo lại ngay nhé" sẽ cho bạn không gian để suy nghĩ thấu đáo thay vì đồng ý theo phản xạ.
- Kỹ thuật "Sandwich": Tích cực - Từ chối - Tích cực Đây là cách từ chối nhẹ nhàng nhất. Bắt đầu bằng một lời cảm kích, nêu ra lời từ chối một cách rõ ràng, và kết thúc bằng một gợi ý tích cực.
Ví dụ: "Cảm ơn bạn đã tin tưởng và nhờ mình giúp đỡ! (Tích cực) Tiếc là hiện tại mình đang tập trung hoàn thành dự án X nên không thể nhận thêm việc được. (Từ chối) Sau khi xong việc này, nếu bạn vẫn cần thì cho mình biết nhé!" (Tích cực) - Nói không với yêu cầu, chứ không phải với con người: Hãy làm rõ rằng bạn đang từ chối một yêu cầu cụ thể, chứ không phải từ chối mối quan hệ với họ.
Ví dụ: "Em rất quý chị, nhưng việc này nằm ngoài khả năng/thời gian của em lúc này, em xin phép không tham gia được ạ." - Đưa ra lý do ngắn gọn (nhưng không cần kể lể): Bạn không cần phải viết một bài văn giải thích. Một lý do ngắn gọn, trung thực là đủ. "Mình không thể tham gia vì đã có kế hoạch khác" hoặc "Mình cần tập trung cho deadline sắp tới". Chấm hết.
- Đề xuất một giải pháp thay thế (nếu có thể): Nếu bạn thực sự muốn giúp nhưng không thể thực hiện yêu cầu đó, hãy thử gợi ý một hướng khác.
Ví dụ: "Tôi không thể giúp bạn hoàn thành báo cáo này, nhưng tôi có một tài liệu mẫu rất hay về chủ đề này có thể giúp bạn tham khảo."
Bắt đầu thực hành nghệ thuật từ chối có thể sẽ không thoải mái, nhưng phần thưởng bạn nhận lại là vô giá: thêm thời gian, thêm năng lượng, và quan trọng nhất là sự thanh thản khi biết rằng bạn đang sống một cuộc đời do chính mình làm chủ.
Học cách nói "Không" chính là cách bạn tạo ra không gian để nói "Có" với một cuộc đời thành công và trọn vẹn hơn.
Câu hỏi thực hành:
Trong tuần này, bạn sẽ thử áp dụng cách nói "không" nào đầu tiên? Hãy chia sẻ tình huống bạn dự định sẽ thực hành ở phần bình luận nhé!
Nhận xét